Plakës Nedo të fisit tonë, i kish vdekur burri prej kohësh. Pleqëronte e vetme, trembej ndonjëherë nga ç’e priste në fund të tunelit dhe thoshte: kam hequr mënjanë një shishkë me helm, që kur të më vijë “vdékëla”, do ta pi. Ashtu e sfidonte të nesërmen.

Këtë muhabet ua bënte të gjithëve, por për t’i qetësuar: mos u bëni merak për mua, unë nuk e lë veten të vuaj, nuk dua të më bëjnë hyzmet.

Pastaj ashtu i ndodhi Nedos vërtet, iu dobësuan gjymtyrët, nga sytë nuk shihte më, veshët i jepnin vetëm gumëzhima, trupi filloi ta tradhtonte, një gjë sot një gjë nesër; Nedoja zuri krevatin, nuk lëvizte më. Vetëm ankohej, thoshte: dua të vdes, dua të vdes.

E pyeti një plakë tjetër një ditë – Nedo, po ku e ke atë helmin që ke thënë? Por Nedoja tani s’e mbante mend ku e kish fshehur helmin, dhe pas një farë kohe nuk e mbante mend as helmin vetë.

Nëse ka pasur vërtet shishkë me vdekjen të mbyllur në muret e lakuara prej qelqi, ajo dështoi në misionin e vet. Por mbase xhanëm edhe jo. Se misioni i helmit mbase nuk ishte që të vriste, por thjesht të ngushëllonte – si alternativë, si opsion zero, si fija e barit gjithnjë në dispozicion të dëshpërimit mbytës.

Kam dëgjuar tani plaka të tjera të fisit, që e hedhin fjalën për helme. Njëlloj si Nedoja dikur, edhe ato i mbajnë shishkat e tyre të fshehura, në vende intersticiale, atje ku hapësira lakohet në dimensione të reja, private, të paarritshme.

Vras mendjen kush do t’ua ketë dhënë plakave të mia këto pije vrastare. Ç’farmaci djallëzore, ç’mjek sharlatan, ç’drogist i dalë nga burgu, ç’magjistricë barnatare; mbase me paratë e tyre të mezi-kursyera, mes të cilave kurrë nuk mungonte ndonjë lirë turke a frangë ari, mbahet ende gjallë një industri klandestine e toksikologjisë, një lloj trafiku i mefshtë i eutanazisë.

Vras mendjen edhe nëse këto helme kanë ekzistuar ndonjëherë, apo janë sendërgjime simbolike, vdekje të vogla të bëra zap, talismanë që veç mbrojnë nga frika e vdekjes së madhe.

Plakat e fisit tim, edhe ato me helm edhe ato pa helm, tani të gjitha lëvdojnë urtësinë e Nedos. As që e vënë në diskutim, se kujt i vjen koha për të ikur nga kjo botë, duhet ta mbajë gjithnjë me vete pak vdekje të kontrolluar; atyre u pëlqejnë t’i ruajnë gjërat e tyre në sasi të vogla, të përqendruara, me veprim lokal: një monedhë për t’ia dhënë stërnipçes, një karamele me mjaltë që tani mund ta hash me gjithë letrën mbështjellëse, një racion helmi vdekjeprurës.

E shohin veten gati – madje të autorizuara – që të administrojnë ngjarje të mëdha të kësaj bote (dhe ndoshta të tjetrës). Askush nuk e di nëse përdorin të njëjtën formulë a produkt, nëse kanë të njëjtin furnizues eutanazik, nëse ia japin shishkat njëra-tjetrës: “unë kam dy, merre një ti”; por edhe askush nuk ka dyshim se ato nuk do të ngurrojnë, kur të vijë momenti.

Plakat e fisit tim gjithnjë kanë frikë nga damllaja, që disave u merr këmbën dhe dorën, të tjerave gojën, të tjerave akoma mendjen. Por jo menjëherë, dhe jo pa i lajmëruar, që të bëhen gati.

Damllaja më e keqe, është ajo që u merr kujtesën – sepse ashtu nuk e mbajnë mend se ku e kanë fshehur helmin. Dhe jo vetëm helmin.

Para se t’i rrëmbejë krejt, vdekja u vjedh atyre hapësirat sekrete, vendet e tejme ku i mbajnë sendet e identitetit; siç u vjedh historitë e pathëna, gjërat që as vetes nuk ia kanë rrëfyer dot tamam, krejt mitologjemën e tabuve, me të cilat janë kafshuar në jetë.

Tok me damllanë u vjen edhe frika se mund ta kenë pirë, helmin, dhe s’u ka bërë efekt; ose ndonjëherë edhe frika tjetër, se mund ta kenë pirë, tashmë, dhe u ka bërë efekt.

Se ky është efekti. Dhe me të zënë “sheshin”, fillojnë të flasin a të këndojnë a të belbëzojnë për Nedon – shenjtoren mbrojtëse të vullnetit të lirë, ose njeriun që ua mësoi si ta trembin vdekjen me vdekje.

Thonë: Nedoja e bëri mirë, që e mbajti helmin deri në fund. Dhe kur u thua se Nedoja nuk e përdori dot helmin, sepse nuk e mbante mend ku e kish fshehur, sepse nuk e arrinte dot sergjenin e sipërm të bufesë, ku kujtonte se e kishte, sepse helmin ia vodhi “ajo qelbësira që i shërbente”, sepse nuk e gjente dot më rrugën në shtëpi, të përgjigjen: e shkreta Nedo.

Vdekja e tyre riluan, në skenë, vdekjen e Nedos – gruas që u pat dhënë më shumë shpresë edhe se fryma.(Peziazhe.com)