Prej disa kohësh flitet se kromozomi Y, ai që përcakton seksin mashkullor, po degradon dalëngadalë. Sipas disave, zhdukja e tij do të përcaktonte fundin e njerëzimit, ndërsa për të tjerë do të shënonte një kapitull të ri në evolucionin e specieve tona. Në mbështetje të kësaj hipoteze të dytë vjen një studim i publikuar në PNAS, i cili analizoi një specie brejtësish që ka humbur kromozomin Y ndër vite dhe vazhdon të mbijetojë pa probleme, duke ruajtur seksin mashkull.
GJENI SRY. Kromozomi X përmban rreth 900 gjene që kanë shumë funksione që nuk lidhen me përcaktimin e seksit; kromozomi Y ka pak gjene (rreth 55) dhe shumë ADN jokoduese, domethënë, ADN “përsëritëse” që nuk jep udhëzime për prodhimin e proteinave. Seksi mashkullor përcaktohet nga gjeni SRY (nga anglishtja sex region on the Y), i pranishëm vetëm në kromozomin Y, i cili rreth 12 javë pas konceptimit aktivizon SOX9, një gjen që rregullon përcaktimin e seksit në të gjithë vertebrorët, duke shkaktuar zhvillimin e testikujve në fëmijën ende të palindur.
Për të kuptuar se çfarë mund të ndodhë me ne njerëzit nëse humbasim kromozomin Y, studiuesit studiuan një brejtës që i mungonte. Bëhet fjalë për miun japonez me gjemba Tokudaia osimensis. Përcaktimi i seksit në këtë specie kryhet nga një pjesë e vogël e ADN-së së dyfishuar që vepron në gjenin seksual SOX9 (normalisht i rregulluar nga SRY) për të përcaktuar seksin mashkullor. Ky dyfishim është i pranishëm në të gjithë meshkujt T. osimensis dhe në asnjë femër.
E ARDHMJA E NJERËZIMIT. Ky shembull jep shpresë për të ardhmen e mbijetesës së specieve njerëzore. Nëse minjtë japonezë mund të riprodhohen dhe të mbijetojnë si meshkuj pa kromozomin Y, po ashtu mundemi edhe ne. Ajo që nuk përputhet me mbijetesën tonë është zhdukja e seksit mashkullor, pasi pa spermë nuk mund të krijojmë jetë. Rasti i minjve me gjemba na tregon se seksi mashkull mund të vazhdojë të ekzistojë edhe pas zhdukjes së kromozomit Y. Rreziku është se evolucioni ndodh në pjesë të ndryshme të botës dhe çon në zhvillimin e sistemeve të ndryshme të pavarura të përcaktimit të seksit, duke krijuar në mënyrë efektive specie të veçanta.
