Nga Roland Qafoku
Ndodhi edhe kjo. Kur të gjithë sytë ishin nga fushata zgjedhore dhe vaksinimi, ose jo i popullsisë, disa kontrollorë të Albcontrol i bënë Shqipërisë atë që nuk ndodhi as në vitin e mbrapshtë 1997. Në fakt, si kontrollorët dhe qeveria kanë gjetur mënyrën e tyre ekstreme për të treguar forcën për një çështje që edhe për palën e punonjësve nuk ishte gjetja më e mirë, por edhe për qeverinë nuk ishte më e mira po ashtu. E shtangu gjithë opinionin publik kjo histori që zgjati vetëm 72 orë për mënyrën se si funksionoi dhe u zgjidh duke na kujtuar romanin e shkrimtarit skocez Archibald Cronin “Dhe yjet rrinë e vështrojnë” të publikuar në fillim të shekullit të kaluar.
E denjë për ta përshtatur në kohët e sotme dhe në Shqipëri “Dhe yjet rrinë e vështrojnë Aeroportin e Rinasit”. Me atë që ndodhi besohet se si kontrollorët, por edhe qeveria treguan papjekuri, mungesë maturie dhe mbi të gjitha sollën pasoja për aeroportin dhe vetë publikun shqiptar në atë shkallë saqë na lanë pa fjalë dhe pa mend. Një precedent që nëse e analizon me detaje tregon më shumë psikologjinë se si funksionojnë të punësuarit në Shqipëri, por edhe të qeverisë në marrëdhënie me njëri-tjetrin.
PËR KONTROLLORËT
Së pari, të diskutosh për rrogën e dikujt është një prapambetje mendore që vetëm komunizmi e bënte. Askush nuk ka të drejtë, as të përgojojë, as të komentojë e as të hamendësojë se përse dikush ka atë rrogë që ka. Derisa kjo është e sanksionuar në kontratë për bërjen e një pune, do ishte një mentalitet arkaik të anatemosh rrogën e tyre që në ketë rast e kishin me shumë zero.
Në fakt, më rezulton që ata që kanë bërë komente dhe akuza fyese e denigruese për rrogën e specialistëve të kontrollit ajror të Aeroportit të Rinasit “Nënë Tereza”, për veten e tyre nuk e kanë dhe aq të vogël. Ajo që bie në sy në të gjithë historinë e kontrollorëve është mënyra dhe koha e zgjidhjes së problemit të tyre. Ajo që ata bënë duke ndërprerë punën dhe bllokuar fluturimet, ishte një rrufe në qiell të pastër dhe tërheqje maksimale e çështjes së tyre. Por këtu ka një problem shumë të madh. Që ata kanë të drejtën e grevës edhe këtë nuk e kundërshton kush. Që ata kanë të drejtë të kërkojnë rritje rroge edhe këtë nuk ua mohon kush.
Por që e gjithë kjo del papritur e papandehur në një ditë të bukur krejt habitshëm, lë pas shumë pikëpyetje. Pa asnjë lajmërim, pa asnjë afat, e pas asnjë kusht, por befas u ndërpre puna dhe Rinasi u la pa fluturime, kjo është jo thjesht një gafë sindikaliste, por një veprim i keqmenduar dhe i organizuar pa e mbështetur askund e që nuk është parë kund. Nuk do ta diskutonte kush këtë histori nëse në këtë një vit me ulje rroge dhe me probleme të tjera, ata kontrollorë do kishin bërë publike çështjen e tyre në të cilin ata besonin që kishin të drejtë dhe që besojmë edhe ne se kanë të drejtë.
Në shenjë sensibilizimi ata mund të kishin organizuar edhe grevë një orëshe pa ndërprerë fluturimet, por vetëm për të bërë publike problemet e tyre. Do kishin thirrur edhe median dhe do kishin vendosur afate. Dhe vetëm nëse ministria e Infrastrukturës nuk do kishte reaguar, ata mund ta përshkallëzonin grevën e tyre. Por, ndërprerja e punës si një e rënë gongu është një autogol për të gjithë ata që e bënë. Deri mesditën e 7 prillit kur Rinasi u bllokua asnjë gazetar e jo më opinioni publik nuk kishte asnjë dijeni për çështjen e tyre. Deri mesditën e 7 prillit askush nuk kishte dijeni se mund të ndërpriteshin fluturimet dhe të krijohej ai kolaps që ndodhi.
Kushti që kontrollorët i vunë qeverisë se nëse ne nuk na rritet rroga në 5 mijë dollarë nuk do kishte fluturime në Rinas ishte pothuajse kontroverse. Jo për shifrën e rrogës jo. Por për mënyrën se si u kërkua dhe pasojat që solli bllokimi i të vetmit aeroport ndërkombëtar në vend. Kontroverse edhe për shkak të problemeve që kishin pasojat e këtij veprimi por edhe të lidhura me faktin që Rinasi është edhe aeroport civil edhe ushtarak. Pikërisht aty në Rinas ndodhet edhe Komanda Ajrore e ushtrisë shqiptare, një ushtri që është anëtare e NATO-s.
Jo më kot ish-shefi i shtabit të ushtrisë, Bardhyl Kollçaku, e tha qartë e prerë pak ditë më par në emisionin që unë drejtoj: Edhe sikur ne të mos kemi kapacitete dhe njerëz në Albkontroll është e sigurtë që do sjellë NATO njerëz aty. Prandaj, lënia e punës, braktisja e një objekti me rëndësi kaq të veçantë, pasojat që solli ndërprerja e fluturimeve janë shumë më të rëndësishme se sa e drejta e tyre legjitime për rritje rroge. Një balancë që nuk ke ku mund ta kapësh për tu dhënë të drejtë. Një veprim që për të cilin nuk ka rëndësi se në cilën qeveri ndodh, me atë të PS apo të PD. Aeroporti i Rinasit është aset i Shqipërisë dhe e shqiptarëve dhe si i tillë asnjë qeveri nuk mund ta bëjë dhe trajtojë atë as pronë e as si çështje për të fituar kapital politik.
PËR QEVERINË
Së pari duhet thënë se qeveria dhe instancat e saj gjetën një zgjidhje dhe kjo është për tu përshëndetur. Por vetë qeveria ka stonuar në disa aspekte në të gjithë këtë histori dhe kjo duket hapur. Situata kurrë nuk duhej të arrinte deri në këtë pikë saqë aeroporti të mbyllej papritur e papandehur dhe pa kaluar më parë mes masave dhe veprimeve të përshkallëzuara. Dukej qartë që qeveria ose nuk kishe fare informacion për atë që pritej të ndodhte, ose në rastin më të mirë i kishte shpërfillur informacionet. Dukej që ka ekzistuar një lloj arrogance e autoriteteve që kanë patur detyrë ta menaxhonin këtë situatë. Kjo u duk hapur që në momentet e daljes së ministres së Infrastrukturës dhe Energjisë Belinda Balluku në konferencën e parë për shtyp.
Nuk ishte fare etike që zonja në fjalë teksa gazetarët bënin pyetje në konferencë për shtyp, ajo shtypte butona në celular. Nuk ka ndodhur në asnjë vend të botës e as në Shqipërinë tonë politike një sjellje e tillë. Përpos respektin për gazetarin që bënte pyetje, zonja Balluku duhet të kishte respekt për publikun që në ato momente ishte tejet i interesuar se çfarë do thoshte ministrja për bllokimin e Aeroportit, për ndërprerjen e fluturimeve dhe më e rëndësishmja fare të kuptonte se çfarë po ndodhte. Por ja që e bëri zonja Balluku. Kjo lë të kuptosh se zonja edhe zgjidhjen e kësaj çështjeje e ka bërë me këtë lloj sjellje. Të lë të kuptosh se ka treguar edhe përçmim ndaj atyre punonjësve. Ndërkohë që çështja kishte një vit që ishte bërë e ditur ministrja dhe dikasteri që drejton duhet ta kishte zgjidhur atë me kohë. Unë kam krijuar bindjen se referenca që i është bërë kryeministrit Edi Rama për këtë çështje duhet të ketë qenë me vonesë. Kryeministri Rama arriti të japë zgjidhje por njëkohësisht duhet të kishte marrë masa edhe ndaj vartësve të tij që nisin që nga pjesa më e ulët e zinxhirit e deri te ai më i larti.
Edi Rama nuk mund të trajtojë një çështje kardinale shtetërore të tillë që vetëm kur ndërhyn ai zgjidhet. Janë shefa e drejtorë në kupolën e dikasterit që paguhen nga taksat tona dhe më minimalja duhej të ishin aktivë për të zgjidhur këtë çështje. Dukej hapur se kur çështja plasi dhe Rinasi u bllokua pothuajse të gjithë kanë menduar se këtë e zgjidh i madhi, një mentalitet tipik oriental. Zyrtarët tanë duhet të mësohen dhe edukohen se çështjet zgjidhen sipas hierarkisë dhe shkallëve dhe ato nuk i zgjidh vetëm i madhi që është në krye të qeverisë.
Ndërkohë për sa i përket asaj që qeveria thitë se ky ishte një grusht shtetit në tentativë nga presidenti Ilir Meta dhe ish-kryeministri Sali Bersha duket aq naive dhe foshnjore. Mjafton vetëm një element që e hedh poshtë këtë. Fakti që Albcontrol është pjesë e strukturave shtetërore dhe varet vetëm nga qeveria, nuk ka vend për hamendësime dhe trillime historish se çuditët një Shqipëri të tërë. Meta dhe Berisha dëshirojnë shumë që kjo qeveri të rrëzohet por nuk mund ta besojë kush se rrëzimin e saj ata të dy do ta realizonin me disa kontrollorë të Rinasit. Prandaj edhe qeveria, në mënyrën se si e faturoi autorësinë e kësaj historie stonoi hapur. Stonoi hapur edhe në aspektin e Public Relation që për ta mbrojtur qeverinë në këtë histori përdori disa sharlatanë në studio televizive që me servizilimin e tyre të pështirë, në vend ta mbronin, e diskredituan atë edhe më shumë.
Një stonim që i erdhi për shtat për faktin që jemi në fushatë elektorale dhe mënyra e zgjidhjes ndonëse erdhi në rrugë ligjore i shërbeu fushatës. Një zgjidhje tamam si në romanin e Cronin. Ata që bënë grevën menduan se do ta largonin pronarin dhe përmbysnin edhe sistemin. Por thjesht ngritën sytë nga qielli dhe panë se ishin yjet ata që rrinin dhe vështronin. Ashtu edhe në rastin shqiptar zgjidhja erdhi e tillë që na bën të themi: Dhe yjet rrinë dhe vështrojnë historinë 72 orëshe të Aeroportit të Rinasit.
